Van theorie naar betekenisvolle le(e)spraktijk: hoe ontwerponderzoek bijdraagt aan curriculumexpertise van leraren

Samenvatting

In dit artikel doen we verslag van een kwalitatief onderzoek naar de impact van praktijkgericht ontwerponderzoek op de curriculumexpertise van leraren in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Deze leraren namen gezamenlijk deel aan een project voor verbetering van het leesonderwijs voor 12–15-jarigen, waarin samenwerking met lerarenopleiders en wetenschappers in een bovenschools netwerk het uitgangspunt was. De leraren gaven Nederlands of economie, aardrijkskunde, geschiedenis of Mens en Maatschappij en werkten in duo’s, al dan niet vakoverstijgend, gedurende één of twee jaar aan dit project. De deelnemers zijn via learner reports (n = 14) en semi-gestructureerde groepsinterviews (n = 17) bevraagd over hun curriculumexpertise, de succesfactoren en belemmerende factoren in het project, en de verwachte impact op de praktijk. Resultaten laten zien dat de deelnemende leraren verschillende vormen van curriculumexpertise hebben opgedaan, waarbij vakspecifieke- en vakdidactische expertise een belangrijke basis vormde, en dat er aanwijzingen zijn voor meer curriculumbewust handelen van de leraren. De wetenschappelijke inzichten over lezen vormden cruciale input voor leraren bij het ontwikkelen van onderwijsmateriaal (bijv. lessenreeks, leerlijn). Onder andere het directe contact met wetenschappers en de facilitering in tijd waren belangrijke factoren die bevorderend werkten en zorgden voor de bereidheid onder leraren om zich in te zetten voor duurzame implementatie op school. Geconcludeerd kan worden dat via ontwerponderzoek en nauwe samenwerking tussen leraren, lerarenopleiders en wetenschappers, theorie en praktijk succesvol verbonden werden. Het project kan dus gezien worden als een good practice wat betreft docentprofessionalisering, kennisbenutting en curriculumvernieuwing.