Overstappen naar het hbo: een onderzoek naar hbo-vaardigheden bij mbo-studenten

Samenvatting

De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor de groeiende kansenongelijkheid in het onderwijs in Nederland (Onderwijsinspectie, 2019). Deze kansenongelijkheid manifesteert zich met name bij  overgangsmomenten, zoals van mbo naar hbo. De overgang van mbo naar hbo heeft in het Nederlandse onderwijssysteem een sterk emancipatoire functie met het oog op kansengelijkheid.

Leerlingen ervaren echter veel drempels bij de overgang van mbo naar hbo. Zo wordt er in het hbo meer van studenten gevraagd op het gebied van studievaardigheden, zoals zelfstandig werken, plannen en het verwerken van grote hoeveelheden informatie. Ook het kiezen van een passende vervolgopleiding in het hbo kan moeilijk zijn. Loopbaancompetenties kunnen studenten helpen in dit keuzeproces.

Studievaardigheden en loopbaancompetenties zijn dus nodig voor een succesvolle overstap naar het hbo en worden daarom in dit onderzoek samen benoemd als hbo-vaardigheden. De HAN en KBA ontwikkelden een instrument om deze hbo-vaardigheden te meten. In dit artikel wordt de ontwikkeling en validering van dit instrument besproken. Door het ontwikkelen van een valide instrument kan de voorspellende waarde van studievaardigheden en loopbaancompetenties voor studenten met een mbo-achtergrond op studiesucces in het hbo worden onderzocht. Met de uitkomsten van het onderzoek kan de begeleiding van mbo-studenten die willen overstappen naar het hbo worden verbeterd.

Het ontwikkelde instrument lijkt een valide aanzet om hbo-vaardigheden in kaart te brengen. Het lijkt er op dat de met name de studievaardigheden, en dan met name het onderdeel plannen, een (beperkte) voorspellende waarde hebben voor studiesucces. De voorspellende waarde van de loopbaancompetenties is gering.