Ontwikkeling van basisscholen als lerende organisaties

Samenvatting

Dit artikel betreft een ontwerpgericht onderzoek naar de ontwikkeling van een model voor het bevorderen van scholen als lerende organisaties. Er is veel onderzoek gedaan naar kenmerken van lerende organisaties, maar nog weinig onderzoek naar de leiderschapspraktijken die bijdragen aan de ontwikkeling van scholen als lerende organisaties. Zowel leiderschapspraktijken op schoolniveau (van schoolleiders en teacher leaders) als op bestuursniveau (van bestuurders en beleidsadviseurs) spelen een rol. In drie ontwerpstappen is een model met analysekader ontwikkeld dat scholen en besturen kan ondersteunen bij de (door)ontwikkeling van scholen tot lerende organisaties. Op basis van eerder onderzoek naar de school als lerende organisatie hebben we dit model ontwikkeld, waarbij leiderschapspraktijken zijn ondergebracht in acht dimensies van de lerende organisatie, binnen vier cirkels van invloed. Hieruit hebben we vervolgens een analysekader afgeleid, gericht op de identificatie van de voornaamste uitdagingen voor scholen en besturen, per dimensie. Het analysekader is vervolgens bijgesteld op basis van schriftelijke feedback van een expertgroep en een online interview met een deel van deze expertgroep. Daarna is het werken met het analysekader geëvalueerd bij vier scholen en vier besturen. Uit interviews blijkt dat het analysekader scholen en besturen helpt te bepalen waar zij staan in het licht van de dimensies van de lerende organisatie. Het analysekader lijkt een bruikbaar instrument om te reflecteren op leiderschapspraktijken gericht op het bevorderen van scholen als lerende organisaties. Meer onderzoek is nodig naar de wijze waarop scholen en besturen met dit kader verbeterplannen uitvoeren en naar de effecten daarvan.