Studentuitval in het mbo: van beleid naar praktijk

Samenvatting

Studentuitval in het middelbaar beroepsonderwijs is een complex vraagstuk met zowel beleidsmatige als praktische dimensies. Dit onderzoek vergelijkt de beleidsmatige probleemdefinitie van studentuitval met de percepties en ervaringen uit de praktijk. Met behulp van Carol Bacchi’s “What’s the Problem Represented to be?”- benadering zijn beleidsdocumenten geanalyseerd, aangevuld met kwalitatieve interviews onder studenten, docenten en managers (N=31, van negen mbo-opleidingen).

Uit de analyse blijkt dat het beleid sterk focust op diplomarendement en voortijdig schoolverlaten, terwijl in de praktijk de definitie van voortijdig schoolverlaten te smal is en uitval in de bredere zin van het woord niet altijd als negatief wordt ervaren. Studenten noemen uiteenlopende redenen voor uitval, zoals een mismatch met de opleiding, persoonlijke omstandigheden en een gebrek aan motivatie of begeleiding. In sommige gevallen wordt uitval als positief gezien om een betere studiekeuze te maken of werkervaring op te doen.

Docenten en managers pleiten voor preventieve maatregelen en intensievere begeleiding, maar wijzen ook op knelpunten zoals beperkte middelen en beleidsuitvoerbaarheid. De resultaten tonen verschil tussen beleidsaannames en de praktijkrealiteit. Om studentuitval effectief aan te pakken, is een breder perspectief nodig waarin uitval/schoolverlaten niet als falen wordt beschouwd, maar als een mogelijke stap in een leerroute.

Om mbo-instellingen te ondersteunen bij het analyseren en adresseren van uitval, wordt in dit artikel een denkkader geïntroduceerd waarin een typologie van uitvallers wordt gepresenteerd. Op basis van deze inzichten wordt betoogd dat het beleid meer aandacht zou moeten hebben voor brede leer- en ontwikkelroutes, waarbij werkervaring en persoonlijke groei als waardevolle uitkomsten worden beschouwd.